De dekking en het gebruik van land door menselijk handelen in Brazilië blijven veranderen, waardoor de klimaatrisico’s toenemen, volgens een kaart die deze woensdag (21) door MapBiomas is vrijgegeven.

Volgens de studie die gegevens van 1985 tot 2023 analyseert, heeft het land al een negatief saldo van 33% van de natuurgebieden van zijn grondgebied, waaronder de inheemse vegetatie van de biomen, het wateroppervlak en niet-begroeide natuurgebieden, zoals stranden en duinen.

“Het verlies van inheemse vegetatie in Braziliaanse biomen heeft de neiging om de dynamiek van het regionale klimaat negatief te beïnvloeden en vermindert het beschermende effect tijdens extreme weersomstandigheden”, legt de algemeen coördinator van MapBiomas, Tasso Azevedo, uit.

In de afgelopen 39 jaar heeft Brazilië 110 miljoen hectare van deze gebieden verloren, wat overeenkomt met 13% van het grondgebied van het land, de andere 20% had al eerder veranderingen ondergaan. Dit resultaat houdt ook rekening met het in kaart brengen van inheemse vegetatie die is hersteld uit 2008, toen het boswetboek werd gereguleerd door decreet nr. 6.514 , dat mechanismen vaststelde voor het sanctioneren en compenseren van milieuschade.

Gemeenten

Terwijl er op het grondgebied van 37% van de Braziliaanse gemeenten een toename was in inheemse vegetatie, 45%, dat wil zeggen dat bijna de helft van de 5.570 gemeenten in het land in de periode een negatief saldo had in de dekking van natuurgebieden. De overige 18% bleef stabiel tussen 2008 en 2023, dat wil zeggen dat het evenwicht tussen de winst en het verlies van natuurgebieden in de periode minder dan 2% bedroeg.

“De secundaire vegetatie is al geclassificeerd als bos, opgenomen in het geboortegebied in 2023. Het kan dus ontbost zijn of een ernstige brandwond hebben opgelopen en in kaart zijn gebracht als weiland, maar nadat het zich heeft hersteld, wordt het weer als een bos beschouwd”, informeerde de technische coördinator van Mapbiomas, Marcos Reis Rosa.

De gegevens van verzameling 9 van jaarlijkse kaarten van landbedekking en landgebruik werden geconsolideerd op basis van de monitoring van 29 kaarten met analyses van bijvoorbeeld landbedekking en landgebruik, van verschillende territoriale insnijdingen, zoals biomen, gemeenten, openbare en particuliere gronden. In de publicatie staan nieuwe kaarten zoals de snede van fytofysionomieën, die bijvoorbeeld de kenmerken zijn van geregionaliseerde vegetatie.

Biomen

Op basis van deze hoeveelheid informatie kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat Brazilië tot 2023 slechts 64,5% van de inheemse vegetatie behield, naast wateroppervlakken en niet-begroeide natuurgebieden, zoals stranden en duinen, die overeenkomen met 2,5% van zijn grondgebied. Van de 110 miljoen hectare onderdrukte inheemse vegetatie bevond zich 55 miljoen hectare in de Amazone, 38 miljoen hectare in de Cerrado, de Caatinga verloor 8,6 miljoen hectare en 3,3 miljoen hectare ging verloren in de Pampa.

In de Pantanal was er een aanzienlijk verlies aan wateroppervlak, dat in 1985 21% van de 15,1 miljoen hectare van het bioom in Brazilië vertegenwoordigde. In 2023 vertegenwoordigde water slechts 4% van het Pantanal-grondgebied. Gebieden met kruidachtige en struikachtige vegetatie zijn toegenomen van 36% in 1985 tot 50% van het bioom in 2023

Volgens onderzoeker Eduardo Vélez Martin stellen de gegevens die beschikbaar zijn op het Mapbiomas-platform ons in staat om de territoriale dynamiek van een grotere of kleinere versnelling van het verlies in de loop van de tijd te begrijpen. “We zien bijvoorbeeld dat de Cerrado en de Pampa een zeer hoog proportioneel verlies hebben, praktisch rond de 27% en 28% van wat ze in 1985 hadden. Dit laat een zeer grote en versnelde trend van verandering zien in deze 39 jaar, in tegenstelling tot andere biomen, bijvoorbeeld de Pantanal”, zegt hij.

Openbare bossen

Voor het eerst is het verlies aan vegetatiebedekking van niet-aangewezen openbare bossen verminderd, d.w.z. bossen waarvoor de Unie nog geen definitie van landgebruik heeft gedefinieerd, zoals instandhoudingseenheden, inheemse gronden en bosconcessies en die 13 % van het legale Amazonegebied vertegenwoordigen. Momenteel behouden deze bossen nog steeds 92% van hun oppervlakte bedekt met inheemse vegetatie.

In de aangewezen openbare bossen zijn inheemse gronden de meest bewaarde gebieden in het land, waar het verlies aan inheemse vegetatie in 39 jaar gelijk was aan minder dan 1%. Ze komen overeen met 13% van het gehele nationale grondgebied.

Privégebieden

Natuurgebieden hadden de grootste impact op privé-eigendommen, waar het verlies 28% bedroeg in 39 jaar. Van de in totaal 281 miljoen hectare die tegen 2023 door menselijk handelen is omgezet, is 60% op privéterrein. Na 1985 was er een uitbreiding van 228% in de gebieden die werden omgeschakeld naar landbouw en 76% in de gebieden die weiland werden.

Wanneer het reliëf wordt geanalyseerd, werd een verschil waargenomen tussen het landelijke gebied en stedelijke gebieden. Vlakker land werd het meest getroffen op het platteland, waar regio’s met een helling van 0 tot 3% 20% van hun oorspronkelijke bedekking verloren. In stedelijke gebieden waren de heuvelgebieden, met een helling van meer dan 30%, degenen die te maken hadden met een vermindering van de inheemse vegetatie, gemiddeld 3,3% per jaar.

“Deze informatie over de helling kan een van de factoren zijn voor het begrijpen van andere processen zoals erosieën, aardverschuivingen, waterinfiltratie in de bodem. Dus als we denken aan klimaatrisico’s, is het type terrein ook van fundamenteel belang om na te denken over zonering en gebieden die bestemd zijn voor behoud”, concludeert de onderzoeker van het Amazon Environmental Research Institute en Mapbiomas, Bárbara Costa.

Wil je op de hoogte blijven van het belangrijkste nieuws van de dag? Klik hier en word lid van ons WhatsApp-kanaal.